Vợ chồng là mối quan hệ giữa hai người không cùng huyết thống nhưng lại gần gũi, gắn bó dài lâu suốt cả cuộc đời; là cơ sở tạo nên các mối quan hệ trong gia đình. “Vợ chồng như đũa có đôi” chứ không phải là hai chiếc đũa đặt cạnh nhau để mỗi người giữ cách sống riêng mà phải tự thay đổi về suy nghĩ, ứng xử để cùng nhau lập thành gia đình.
Trong xã hội cũ, việc dựng vợ gả chồng cho con phần lớn do cha mẹ quyết định “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy” nhưng qua thời gian chung sống dưới cùng mái nhà, hai người dần gắn bó, hòa quyện với nhau cả về thể xác và tinh thần, tình yêu, tình nghĩa vợ chồng cũng ngày càng sâu đậm.
Vợ chồng chăn chiếu chẳng rời, bán buôn là nghĩa ở đời với nhau;
*****
Vợ chồng đầu gối tay ấp;
*****
Chồng như cái giỏ, vợ như cái hom.
*****
Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Thia lia quen chậu, vợ chồng quen hơi;
Tình yêu với chồng lớn lao vô cùng, thậm chí dù biết là “tội trời” nhưng không thể phủ nhận còn hơn cả tình cảm với cha mẹ nuôi dưỡng nâng niu. Yêu vợ/chồng, yêu luôn cả họ hàng, gia đình, những gì thân thuộc với chồng/vợ của mình.
Mẹ cha bú mớm nâng niu
Tội trời đành chịu, không yêu bằng chồng
*****
Hạt lúa vàng, hạt thóc cũng vàng
Anh yêu em, bác mẹ, họ hàng cũng yêu
*****
Thương ai bằng nỗi thương con
Nhớ ai bằng nỗi gái son nhớ chồng.