Trong bối cảnh xã hội Việt Nam bước vào giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế thế giới, nhiều chuyển biến lớn lao đã xảy ra tất yếu khiến quy mô gia đình truyền thống không còn thích nghi được với hoàn cảnh xã hội mới. Từ đó, xuất hiện một kiểu gia đình mới chiếm tỷ lệ phần lớn trong xã hội đó là gia đình trẻ.
Kiểu quy mô gia đình trẻ, thuộc gia đình hạt nhân, nó không mang tính truyền thống sâu sắc là tam tứ đại đồng đường mà chỉ có hai đến ba thế hệ cùng chung sống, mà chủ hộ gia đình ở tuổi 25 – 30 đến dưới 40 chịu trách nhiệm chính trong mọi hoạt động và quản lý gia đình. Kiểu gia đình này được hình thành trong các tầng lớp trí thức, công nhân viên chức, lực lượng vũ trang, lao động thủ công và nông dân… Gia đình trẻ có thể có 3 thế hệ cùng chung sống (con cái, bố mẹ, ông bà). Song người chịu trách nhiệm về mọi mặt phải là tuổi trẻ, ông bà có vai trò nhất định hỗ trợ về giáo dục con cháu và tạo ra mối quan hệ hài hòa và ổn định trong gia đình.
Trình độ văn hóa và tư duy năng động của gia đình trẻ phát triển phong phú sẽ tạo ra bộ mặt tinh thần lành mạnh và tiến bộ trong xã hội mà biểu hiện ở các mặt sau đây:
Cơ cấu nhân khẩu gia đình hợp lý, nhỏ hẹp. Chỉ có 1 hoặc 2 con và thường có hai thế hệ chung sống (bố mẹ và con cái).
Có chức năng kinh tế năng động và được phát triển phong phú. Trong đó vợ chồng giữ vai trò chủ đạo.
Chức năng tiêu dùng gắn liền với việc tổ chức cuộc sống vật chất, tinh thần trên tình thương yêu và sự quan tâm có trách nhiệm. Trên cơ sở dân chủ, bình đẳng, thực sự là một tổ ấm.
Chức năng con cái được quan tâm đặc biệt và đặt trách nhiệm trên hết, ở người chồng, người vợ. Sau đến ông bà và những người ruột thịt (nếu cùng ở chung).
Quan hệ giữa các thành viên trong gia đình từ quan hệ huyết thống, quan hệ tinh thần, đạo đức, quyền lực, uy tín và các hoạt động cũng được phát triển thích ứng với xã hội hiện đại, với những giá trị nhân văn cao đẹp và lối sống văn hóa vui tươi lành mạnh.
Với gia đình trẻ rõ ràng giá trị nhân cách trong gia đình đã được xác lập và thừa nhận, nguyên tắc ứng xử vợ chồng đã được đề cao. Như vậy sự xuất hiện và phát triển quy mô gia đình trẻ là phù hợp và là bước tiến lớn của xã hội.
Sự ra đời và phát triển của quy mô gia đình nhỏ, gia đình trẻ trong giai đoạn hiện nay là phù hợp và là xu thế tất yếu của thời đại. Song nó đòi hỏi sự quan tâm và điều chỉnh của xã hội cho phù hợp giữa tính ưu việt gia đình truyền thống với tính hiện đại mới mẻ của gia đình trẻ. Có như vậy mới nhằm tạo ra những gia đình hạt nhân, những “tế bào” mạnh khỏe, với những con người có đủ các yếu tố, các tiêu chí cần thiết đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong thời đại toàn cầu hóa và 4.0./.
theo sovhttdl.thaibinh.gov.vn