Gia đình và dòng họ có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng gia đình văn hóa như: Gương mẫu chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Xây dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh, phong phú; Gia đình hòa thuận hạnh phúc, tiến bộ, có tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ mọi người trong cộng đồng; Vợ chồng bình đẳng, thương yêu giúp đỡ nhau tiến bộ, không có bạo lực gia đình, thực hiện bình đẳng giới, thực hiện sinh con đúng qui định, cùng có trách nhiệm nuôi con khỏe, dạy con ngoan, phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức; Gia đình có nề nếp, ông bà cha mẹ gương mẫu, con cháu hiếu thảo; Xây dựng đời sống kinh tế gia đình ổn định và phát triển; Tổ chức lao động sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập, đạt hiệu quả năng suất, chất lượng; Gìn giữ, tôn vinh và khai thác, phát huy những tinh hoa tốt đẹp của đời sống dòng họ và loại trừ những tiêu cực hạn chế; uốn nắn kịp thời tầng lớp thanh niên, thiếu niên có xu hướng tôn sùng đồng tiền, coi nhẹ đạo lý, làm suy đồi giá trị văn hóa tốt đẹp của dòng họ, gia đình.
Đất nước thời kỳ đổi mới, hội nhập giao lưu kinh tế toàn cầu thì những di sản quí báu mà cha ông ta đã tạo dựng nên những nét đẹp về lòng yêu nước, thương nòi, truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, về văn hóa, đạo đức, tác phong trong giao tiếp, ứng xử nhân văn kính trên nhường dưới, kính già, yêu trẻ, v.v…mà các dòng họ đã đạt được, cần được đúc kết lại, đưa vào quy chế, tộc ước, hương ước, biên soạn bổ sung vào gia phả, gia phong, lịch sử truyền thống dòng tộc để phát huy. Việc đó cũng nhằm giúp cho con cháu và các thế hệ trẻ khi hội nhập quốc tế vẫn giữ vững được các truyền thống lịch sử quí báu hàng nghìn năm của dân tộc và không thể để bị đánh mất hoặc hòa tan bản sắc văn hóa dân tộc (như Nghị quyết TW 4 của Đảng đã đề ra).
Việc xây dựng gia đình, dòng họ văn hóa phải được triển khai thực chất, đúng mục tiêu NQ của Đảng, Nhà nước đề ra; Thường xuyên có kiểm tra, ra soát theo qui chuẩn, tránh làm hình thức đầu voi đuôi chuột, đánh trống bỏ dùi. Các cấp chính quyền, cùng các tổ chức luôn đi sâu đi sát vận động các gia đình, dòng họ thi đua xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ngày càng phát triển vững mạnh. Xây dựng được một xã hội văn minh, gia đình – dòng họ văn hóa, con người nhân văn vừa hồng, vừa chuyên, đáp ứng được với yêu cầu thời đại hội nhập và phát triển.