Gia đình tiến bộ không chỉ dừng lại ở phạm vi nội bộ trong gia đình mà còn có sự gắn kết chặt chẽ với cộng đồng và xã hội. Xây dựng gia đình tiến bộ là cơ sở để xây dựng một xã hội tiến bộ, văn minh, phát triển bền vững. “Giá trị tiến bộ” của gia đình theo Đại hội XIII là sự kết hợp hài hòa giữa việc phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp và tiếp thu các giá trị hiện đại, văn minh, nhằm xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm hạnh phúc, bình đẳng, có đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước. Văn kiện Đại hội XIII và các văn bản chỉ đạo liên quan (như Chỉ thị 06-CT/TW của Ban Bí thư, Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam…) cụ thể hóa giá trị “tiến bộ” của gia đình qua các tiêu chí và định hướng hành động chính: Chú trọng nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ của các thành viên trong gia đình; đẩy mạnh bình đẳng giới, tạo điều kiện cho phụ nữ và trẻ em phát triển toàn diện; phòng ngừa và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, bạo lực gia đình .
Giá trị “tiến bộ” này được thể hiện đầy đủ qua những định hướng và nội dung cụ thể trong các văn kiện, đặc biệt là trong Báo cáo chính trị, kết quả thực hiện của các Bộ, Ngành.
Thực hiện các chuẩn mực văn hóa gia đình
Nhấn mạnh việc xây dựng các chuẩn mực về văn hóa gia đình trong tình hình mới, phù hợp với yêu cầu của quá trình hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nhưng vẫn giữ được bản sắc dân tộc. Đại hội XIII nhấn mạnh việc xây dựng một hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới, với các chuẩn mực cụ thể: Kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống như gìn giữ các giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của dân tộc như lòng yêu nước, đoàn kết, hiếu thảo, tình nghĩa, sự thủy chung, trung thực; phát huy giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp: Gia đình tiến bộ là nơi gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc như lòng yêu nước, đoàn kết, hiếu thảo, tình nghĩa, trung thực; phát huy giá trị truyền thống: Việc phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, sự thương yêu, đùm bọc, hiếu thảo, kính trên nhường dưới, hòa thuận cần cù lao động, sáng tạo… đã góp phần xây dựng gia đình vững mạnh, vượt qua khó khăn, đảm bảo cuộc sống no ấm.
Tiếp thu các giá trị hiện đại: Bổ sung các giá trị mới phù hợp với xu thế phát triển, tiến bộ của thời đại, bao gồm sự tôn trọng, bình đẳng, chia sẻ và trách nhiệm giữa các thành viên.
Về mối quan hệ trong gia đình
Giá trị tiến bộ được thể hiện rõ nét trong việc xây dựng các mối quan hệ nội bộ: Bình đẳng giới và quyền phụ nữ như giá trị tiến bộ gắn liền với việc thực hiện bình đẳng giới trong mọi lĩnh vực, tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển và đóng góp vào xã hội. Gia đình là “hạt nhân” và “tế bào” của xã hội: Khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của gia đình trong sự phát triển bền vững của đất nước. Xây dựng gia đình tiến bộ là cơ sở để xây dựng một xã hội tiến bộ.
Bình đẳng giới: Thực hiện bình đẳng giới thực chất, loại bỏ định kiến giới, tình trạng trọng nam khinh nữ; tạo điều kiện để phụ nữ và nam giới phát triển toàn diện và đóng góp như nhau cho gia đình và xã hội.
Tôn trọng và chia sẻ: Mối quan hệ giữa vợ và chồng, cha mẹ và con cái, anh chị em dựa trên tình yêu thương, sự tôn trọng lẫn nhau, sự phân công hợp lý trách nhiệm và công việc gia đình.
Về chức năng và vai trò
Gia đình tiến bộ được xác định là nơi thực hiện tốt các chức năng cơ bản của gia đình. Là “tổ ấm” an toàn, hạnh phúc: Môi trường gia đình phải lành mạnh, không có bạo lực, tệ nạn xã hội, là nơi nương tựa, là chỗ dựa tinh thần cho mỗi thành viên; giáo dục con người là đề cao vai trò của gia đình trong việc nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ về nhân cách, đạo đức, lối sống, trang bị kiến thức để trở thành công dân có ích cho xã hội; xây dựng môi trường gia đình lành mạnh: Đề cao vai trò của gia đình trong việc nuôi dưỡng, giáo dục con người, hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống. Môi trường gia đình cần văn minh, không có bạo lực, trọng nam khinh nữ và các tệ nạn xã hội.
Tóm lại, “gia đình tiến bộ” theo tinh thần Đại hội XIII là mô hình gia đình kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, bảo đảm các thành viên được sống trong môi trường an toàn, bình đẳng, được giáo dục tốt và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.
