Các khu vực kinh tế-xã hội cho thấy sự biến thiên về giá trị gia đình do ở những giai đoạn khác nhau của phát triển và chịu ảnh hưởng của văn hoá nội sinh tại khu vực đó.
Khu vực ảnh hưởng mạnh của Nho giáo (đồng bằng sông Hồng) đánh giá cao giá trị con cái trong duy trì bền vững hôn nhân, mong muốn nhiều con và bảo tồn cách nhìn truyền thống nhất về con cái so với các vùng khác trên cả nước. Khu vực này coi trọng giá trị xã hội của con cái, cho thấy mức ảnh hưởng của trọng nam khinh nữ khá mạnh mẽ ở vùng này do ảnh hưởng của Nho giáo. Gia đình ở đồng bằng sông Hồng cũng cho thấy mức độ ủng hộ với việc giữ gìn nề nếp gia phong cho con cháu cao, có sự gắn kết cộng đồng cao hơn. Các gia đình thuộc đồng bằng sông Hồng cho thấy sự giằng co giữa các giá trị truyền thống và hiện đại (Trần Thị Minh Thi, 2021).
Trong khi đó, các gia đình thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long có xu hướng chấp nhận hiện tượng sống độc thân với tỷ lệ thấp nhất. Các gia đình khu vực này thực tế nhiều con, coi giá trị kinh tế, giá trị an sinh (có con để có người chăm sóc khi về già) con cái là những giá trị quan trọng. Họ thể hiện sự gắn kết cộng đồng cao.
Các gia đình cư trú ở khu vực Tây Nguyên cho thấy xu hướng chấp nhận hôn nhân đồng giới thấp nhất. Khu vực này đánh giá cao nhất tầm quan trọng cùa giá trị nội hôn trong hôn nhân như gia đình tương đồng về hoàn cảnh và kết hôn với người cùng địa phương/dân tộc. Điều này khá tương đồng với đặc điểm văn hóa bản địa của khu vực này. Người dân khu vực này coi trọng giá trị kinh tế, giá trị an sinh của việc có con để có người chăm sóc khi về già, mong muốn nương tựa vào con cái khi về già. Gia đình khu vực này có sự gắn kết cộng đồng cao.
Các gia đình ở khu vực Đông Nam Bộ (Hồ Chí Minh) có đặc điểm cao nổi bật so với các khu vực khác về mức độ chấp nhận các giá trị hiện đại của hôn nhân và gia đình. Mức độ hiện đại hoá và chủ nghĩa cá nhân thể hiện mạnh nhất so với các khu vực khác. Chẳng hạn, gia đình ở khu vực này có điểm số trung bình cao nhất trong ủng hộ các giá trị chia sẻ, lắng nghe (4,34/5). Mức độ chấp nhận các hiện tượng mới, trong đó có sống độc thân, ủng hộ không sinh con khi kết hôn, hiện tượng làm mẹ đơn thân, hôn nhân đồng giới, chung sống không kết hôn đều cao hơn so với các khu vực khác. Gia đình khu vực này cũng đề cao nhất giá trị tình cảm của con cái và coi giá trị an sinh thấp nhất. Đồng thời, mức độ ủng hộ quan điểm bình đẳng trai gái rõ ràng nhất ở các gia đình thuộc Đông Nam Bộ.
Ngược lại, theo khu vực cư trú nông thôn và đô thị, người dân nông thôn thể hiện sự bảo lưu đậm nét các giá trị hôn nhân, gia đình truyền thống như có quan điểm giữ gìn nề nếp gia phong cho con cháu cao và có sự gắn kết cộng đồng cao hơn. Gia đình nông thôn vừa chấp nhận những giá trị hiện đại như cả vợ và chồng đều phải đóng góp thu nhập cho gia đình, phụ nữ có việc làm để có vị trí bình đẳng cũng đồng thời cho rằng, phụ nữ cần gia đình hơn việc làm, người chồng nên được tạo điều kiện trong nghề nghiệp hơn người vợ, khi có con phụ nữ nên lui về chăm sóc gia đình hơn. Gia đình nông thôn Việt Nam hướng nhiều vào giá trị con cái theo các giá trị cũ, ví dụ, coi trọng giá trị con cái trong duy trì bền vững hôn nhân, coi trọng việc có con để làm hài lòng bố mẹ và coi trọng giá trị an sinh. Nhóm gia đình này mong muốn nhiều con và thực tế nhiều con hơn các gia đình ở khu vực đô thị.
Trong khi đó, các gia đình ở đô thị có mức độ ủng hộ cao hơn với các giá trị hiện đại như không sinh con khi kết hôn, sống độc thân, hôn nhân đồng giới, làm mẹ đơn thân, chung sống không kết hôn. Các gia đình ở đô thị đề cao giá trị tình cảm của con cái, đánh giá trị an sinh thấp hơn. Người dân thành thị cũng ưa thích các giá trị của cuộc sống vợ chồng riêng tư trong đảm bảo sự bền vững gia đình và mong muốn sống riêng khi về già cao hơn nhiều so với các gia đình nông thôn.
Những khác biệt này đặt ra yêu cầu cần chú ý tới các giá trị của nhóm thuộc khu vực phát triển sau để có thể giáo dục, tuyên truyền duy trì những giá trị truyền thống tốt đẹp đang bảo lưu rõ nét ở khu vực này. Đồng thời, có những hỗ trợ về dịch vụ xã hội, tư vấn xã hội cho các nhóm hiện đại, đang có xu hướng theo những giá trị hiện đại của gia đình để một mặt phát huy sự tự do cá nhân, cởi mở trong quan niệm, một mặt, hạn chế những tác động tiêu cực của chủ nghĩa cá nhân, lối sống hưởng thụ, ích kỷ.
- Loading...