Yếu tố kinh tế trong xây dựng gia đình văn hóa

Ở Việt Nam, kinh tế gia đình có ý nghĩa to lớn chiếm vị trí đặc biệt quan trọng trong giải quyết việc làm, góp phần duy trì sự ổn định, bền vững và hạnh phúc gia đình. Trong hoạt động kinh tế, gia đình có thể tiến hành tất cả các khâu của quá trình sản xuất và tái sản xuất, điều hành toàn bộ mọi quá trình sản xuất kinh doanh và chịu trách nhiệm vô hạn về mọi hoạt động của mình. Kinh tế gia đình hiện đang phát triển và hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau như nông nghiệp, vận tải, xây dựng, thương mại dịch vụ và các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, kinh doanh… Kinh tế gia đình phát triển vững chắc tạo ra những bước đột phá trong việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của các gia đình, gia đình khá giả, vững mạnh về kinh tế trước hết sẽ bớt cho đất nước một gánh nặng, là tiền đề đầu tiên cơ bản và đột phá trên con đường xây dựng gia đình văn hóa mới với chuẩn mực: ấm no, dân chủ, bình đẳng và tiến bộ. Đây cũng chính là tiền đề an toàn và bền vững nhất làm nên thành công cũng như khẳng định giá trị bất diệt của phong trào xây dựng gia đình văn hóa, phản ánh quy luật khách quan, nền tảng trong tiến trình phát triển của xã hội.
Hiện nay, có hiện tượng một bộ phận gia đình thu nhập cao, tập trung ở thành thị, mức sống và nhu cầu tiêu dùng chênh lệch cao gấp nhiều lần so với những hộ dân sống ở nông thôn. Xóa đói giảm nghèo, tình trạng thất nghiệp, phân công lao động và giải quyết việc làm cũng là những vấn đề cần được đề cập trong nghiên cứu về các chính sách liên quan tới lĩnh vực gia đình. Để thực hiện tính công bằng trong phát triển kinh tế – xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa nói chung và xây dựng chuẩn gia đình văn hóa nói riêng.
Ở một khía cạnh khác, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta đã tác động toàn diện và sâu sắc tới tất cả các mặt của đời sống xã hội, trong đó có thiết chế gia đình. Sức sống mãnh liệt từ làn gió đổi mới đã làm bật tung các cánh cửa và thâm nhập vào từng gia đình ở Việt Nam. Sự tăng trưởng kinh tế đã không chỉ làm tăng thêm các cơ hội cải thiện đời sống gia đình mà còn là cơ sở, tiền đề quan trọng tạo dựng một thiết chế gia đình bền vững, là một sự đảm bảo cơ bản và chắc chắn để duy trì sức sống tự nhiên và mãnh liệt của gia đình trong quá trình bước vào xã hội hiện đại. Cùng với sự phát triển của đời sống công nghiệp là sự phân công lao động, sự phân công lao động phụ thuộc vào năng lực và sức khoẻ chứ không theo ngôi thứ trong gia đình. Con cái trong nhà bất kể nam hay nữ, trưởng hay thứ đều được đối xử như nhau cả về vật chất lẫn tinh thần.
Từ những tiến bộ đó, cùng với cuộc vận động xây dựng nếp sống gia đình mới ở nước ta trong sự nghịêp xây dựng chủ nghĩa xã hội, hình thái gia đình đã có những biến đổi sâu sắc: cơ sở xã hội tồn tại của gia đình gia trưởng dần dần bị xoá bỏ; xuất hiện những hình thái gia đình mới: gia đình cán bộ, gia đình công nhân viên chức, gia đình nông dân mới… làm tiền đề cho sự xuất hiện gia đình hạt nhân – gia đình xây dựng hoàn toàn trên cơ sở “nam nữ bình đẳng” và chế độ hôn nhân “một vợ một chồng” thực sự tự do, dân chủ và tiến bộ. Đây là kết quả của cuộc đấu tranh xã hội, của sự phát triển sản xuất và khoa học kỹ thuật, của trình độ văn hoá và văn minh nhân loại.
Thời gian qua, nhiều địa phương trên cả nước đã chú trọng công tác gia đình; xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, phát triển bền vững. Số lượng và chất lượng gia đình văn hóa được nâng lên, nhất là ở một số vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Tại Bắc Giang, năm 2005, số gia đình văn hóa chỉ đạt tỷ lệ 74,7% thì năm 2019, tỷ lệ này đã tăng lên 89,4%. Ở Phú Thọ, năm 2005 đạt 72,5%, năm 2019 là 88,5%. Ở Cao Bằng, năm 2005 đạt 59%, năm 2019 là 84,7%… Xã hội hiện đại đang không ngừng thay đổi, phát triển tác động trực tiếp đến các mối quan hệ trong gia đình Việt Nam, nhưng dù có biến đổi đến đâu thì gia đình vẫn luôn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp, bền vững. Sức mạnh nền tảng của văn hóa gia đình sẽ luôn là yếu tố được phát huy để xây dựng gia đình và xã hội ấm no, hạnh phúc, ngày càng phát triển. Vì vậy, bên cạnh việc tiếp thu những điều mới mẻ, tiến bộ trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa cần tiếp tục giữ gìn, tôn vinh và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam; tăng cường giáo dục đạo đức và lối sống, phát huy vai trò, trách nhiệm và hướng tới sự phát triển bền vững của gia đình trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.